Inhibitory pompy protonowej – poznaj wskazania do stosowania leków z grupy IPP
Inhibitory pompy protonowej to leki stosowane w leczeniu chorób przewodu pokarmowego związanych ze zwiększonym wydzielaniem kwasu solnego. Ich wysoka skuteczność i bezpieczeństwo spowodowały, że są wykorzystywane bardzo szeroko, zarówno w leczeniu, jak i zapobieganiu wielu schorzeniom. Jednocześnie pacjenci często przyjmują je bez konsultacji z lekarzem, a nawet nadużywają ich ze szkodą dla własnego zdrowia. Kiedy IPP pomagają, a kiedy szkodzą?
- Jak działają leki IPP?
- Inhibitory pompy protonowej
- Wskazania do stosowania inhibitorów pompy protonowej
- Leki z grupy IPP
- Inhibitory pompy protonowej
- Długotrwałe stosowanie IPP a zmniejszenie wchłaniania witaminy B12
- Długotrwałe stosowanie IPP a zakażenie Clostridium difficile
- Efekt z odbicia
- Interakcje IPP z innymi lekami
- IPP dostępne bez recepty
- FAQ
- Czy podczas stosowania leków IPP można prowadzić samochód?
- Czy podczas leczenia lekami IPP można pić alkohol?
- Czy IPP to bezpieczne leki do stosowania w ciąży?
Jak działają leki IPP?
Leki IPP działają hamująco na proces wydzielania jonów wodoru (H+) przez komórki okładzinowe w żołądku (komórki biorące udział w produkcji kwasu solnego). Jony H+ to składnik kwasu żołądkowego, tak więc zmniejszenie ich wydzielania, zmniejsza ilość kwasu solnego w żołądku. Efektem tego jest ułatwienie gojenia się nadżerek i wrzodów, ustąpienie objawów związanych z nadkwasotą oraz poprawa komfortu życia chorych.
Inhibitory pompy protonowej – leki zaliczane do grupy
Do grupy IPP zalicza się leki takie jak:
Omeprazol
- Agastin,
- Bioprazol,
- Helicid,
- Polprazol,
- Prazol,
- Ultop.
Pantoprazol:
- Anesteloc,
- Contix,
- Gerdin,
- IPP,
- Nolpaza,
- Ozzion,
- Ranloc.
Esomeprazol:
- Emanera,
- Helides,
- Mesopral,
- Stomezul,
- Texibax.
Rabeprazol:
- Zulbex.
Lansoprazol:
- Lanzul,
- Zalanzo.
Wskazania do stosowania inhibitorów pompy protonowej
Leki IPP stosowane są w następujących celach:
- Leczenie wrzodów żołądka i dwunastnicy — wspomagają gojenie, zapobiega nawrotom.
- Choroba refluksowa przełyku (GERD) i refluksowego zapalenia przełyku — łagodzą objawy zgagi, cofania się treści pokarmowej.
- Eradykacja Helicobacter pylori — w połączeniu z bizmutem i antybiotykami.
- Zapalenie błony śluzowej żołądka.
- Zespół Zollingera-Ellisona.
- Profilaktyka uszkodzeń żołądka przy długotrwałej terapii NLPZ.
- Profilaktyka zachłystowego zapalenia płuc przed znieczuleniem ogólnym u pacjentów, u których istnieje ryzyko aspiracji treści żołądka.
Leki z grupy IPP – dawkowanie
- Omeprazol 20-40 mg 1x na dobę, rano przed pierwszym posiłkiem.
- Pantoprazol 40 mg 1x na dobę, rano, wyjątkowo 40mg 2x na dobę.
- Esomeprazol 20-40 mg 1x na dobę.
- Lanzoprazol 15-30 mg 1x na dobę rano, na czczo.
- Rabeprazol najczęściej 10-20 mg 1x na dobę.
Inhibitory pompy protonowej – skutki uboczne
IPP są uważane za bezpieczne leki, jednak mogą powodować działania niepożądane, szczególnie ich długotrwałe stosowanie. Najczęstsze działania niepożądane to m.in.:
- bóle głowy
- bóle brzucha, wzdęcia, nudności, wymioty, biegunka lub zaparcia, dyskomfort w nadbrzuszu
- zaburzenia snu
- reakcje alergiczne (np. wysypka)
- osteoporoza i złamanie biodra, nadgarstka lub kręgosłupa
- suchość w jamie ustnej i gardle.
Długotrwałe stosowanie IPP a zmniejszenie wchłaniania witaminy B12
Długotrwałe stosowanie inhibitorów pompy protonowej może wpływać na wchłanianie składników odżywczych, szczególnie witaminy B12 — jej absorbowanie może być obniżone, a to może przyczyniać się do zwiększonego ryzyka anemii.
Długotrwałe stosowanie IPP a zakażenie Clostridium difficile
Długotrwałe przyjmowanie IPP i zmniejszenie wydzielania kwasu żołądkowego może przyczyniać się do przerostu flory bakteryjnej jelita i rozwoju zakażeń bakteryjnych, szczególnie powodowanych przez Clostridium difficile. Ponadto mówi się także o zwiększonym ryzyku zapalenia płuc.
Pamiętaj, aby nie odstawiać samodzielnie leków, a wystąpienie niepokojących objawów zgłaszaj swojemu lekarzowi.
Efekt z odbicia
Po przerwaniu długotrwałego stosowania IPP może dojść do tzw. efektu z odbicia — zwiększenia wydzielania kwasu żołądkowego.
Interakcje IPP z innymi lekami
- Poprzez zmniejszenie kwaśności soku żołądkowego, IPP mogą zaburzać wchłanianie innych preparatów, których wchłanianie zależy od pH soku żołądkowego, np. leków przeciwgrzybiczych (ketokonazol, itrakonazol) — zmniejszenie wchłaniania.
- Jednoczesne stosowanie omeprazolu lub esomeprazolu i klopidogrelu (np. Plavix) powoduje zmniejszenie działania klopidogrelu.
- Omeprazol może wydłużać działanie leków ulegających rozkładowi poprzez wątrobowy enzym cytochrom CYP2C19 — wydłużenie działania diazepamu, warfaryny, fenytoiny, imipraminy.
- Omeprazol zwiększa stężenie klarytromycyny i erytromycyny.
- Omeprazol, esomeprazol i lanzoprazol zwiększają stężenie takrolimusu.
- Lanzoprazol powoduje zmniejszenie stężenia teofiliny w organizmie.
Aby zminimalizować ryzyko wystąpienia interakcji, powiadom lekarza o wszystkich przyjmowanych lekach.
IPP dostępne bez recepty
Większość preparatów IPP dostępna jest za okazaniem recepty, jednak aby kupić niektóre z nich, nie jest ona wymagana. Oto one:
Pantoprazol: Anesteloc Max, Contix ZRD, Controloc Control, Gerdin Max, Nolpaza Control, Pantoprazol Teva, Panzol Pro, Ranloc Med.
Omeprazol: Bioprazol Bio Max, Goprazol Max, Helicid Max, Ortanol Max, Polprazol Max, Relumo.
Esomeprazol: Esomeprazol Alugastrin.
FAQ
Czy podczas stosowania leków IPP można prowadzić samochód?
Czy podczas leczenia lekami IPP można pić alkohol?
Czy IPP to bezpieczne leki do stosowania w ciąży?
Źródła:
- Korbut R. Farmakologia. Wyd.2. PZWL; 2017.
- Okopień B., Mirowska-Guzel D. Farmakologia Rang i Dale. Wyd. 9. Edra Urban & Partner; 2021
- ChPL: omeprazol, pantoprazol, esomeprazol, lanzoprazol, rabeprazol
- Kazberuk M. et al.: Nadużywanie inhibitorów pompy protonowej i jego konsekwencje. Postępy Higieny i Medycyny Doświadczalnej, 2016, 70: 1112-1116.
- Wocial T.: O czym warto pamiętać, stosując przewlekle inhibitory pompy protonowej?. Pediatria i Medycyna Rodzinna, 2013, 9.2: 126-132.