Co stosować po ugryzieniu kleszcza? Antybiotyk na boreliozę

Co to jest choroba z Lyme?

Borelioza, nazywana inaczej chorobą z Lyme to choroba bakteryjna wywoływana przez krętki Borrelia burgdorferi. Do zakażenia może dojść w wyniku ukąszenia kleszcza zakażonego bakterią. Nie każde ukąszenie skutkuje zakażeniem, przy czym ryzyko wzrasta wraz z czasem, przez jaki pajęczak był wkłuty w skórę. Choroba rozwija się stopniowo i może dotyczyć różnych układów i narządów: skóry, stawów, układu nerwowego. 

Co robić po ugryzieniu przez kleszcza?

Jeśli zauważysz u siebie lub bliskiej osoby kleszcza, należy go jak najszybciej usunąć. Następnie należy obserwować uważnie miejsce ugryzienia, jak i ogólne samopoczucie przez około 30 dni. Wszystko po to, by nie przegapić rosnącego rumienia. Jeśli wystąpi, należy jak najszybciej zgłosić się do lekarza. Według Polskiego Towarzystwa Epidemiologów i lekarzy chorób zakaźnych badanie kleszcza usuniętego ze skóry nie jest zalecane.

Borelioza — objawy i przebieg

Choroba przebiega w trzech stadiach.

1. Wczesnym, kiedy zmiany są ograniczone (zazwyczaj pojawia się rumień wędrujący).
2. Wczesnym rozsianym (inaczej nazywanym narządowym), może wystąpić: zapalenie: stawów, mięśnia sercowego, układu nerwowego.
3. Późnym, które zagraża trwałym uszkodzeniem zajętych narządów.

Stadia choroby mogą nakładać się na siebie lub ze sobą współwystępować.

Z kolei do objawów schorzenia zalicza się:

• rumień wędrujący — najbardziej charakterystyczny objaw boreliozy z Lyme. Czerwony rumień powiększający się obwodowo, często z przejaśnieniem w środku, pojawia się w okolicy ukąszenia;
• pseudochłoniaka boreliozowego skóry — niebolesny, czerwononiebieskawy guzek. Najczęściej lokalizuje się na płatku lub małżowinie ucha, brodawce sutkowej lub mosznie;
• objawy grypopodobne,
• zapalenie stawów — najczęściej zajęty jest jeden, czasem kilka dużych stawów;
• zapalenie mięśni,
• neuroboreliozę — zazwyczaj jednocześnie dotyczy układu nerwowego ośrodkowego i obwodowego. Może dochodzić do: limfocytarnego zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych (objawiające się np. sztywnością karku), zapalenia nerwów czaszkowych (porażenie lub niedowład nerwu twarzowego), zapalenie korzeni nerwów i nerwów obwodowych (silny nerwoból, neuropatia), przewlekłe zapalenie mózgu i rdzenia kręgowego;
• zapalenie mięśnia sercowego — objawiające się m.in. zaburzeniami rytmu serca.

Rozpoznawanie infekcji — jak wygląda diagnostyka?

Rozpoznanie boreliozy można postawić na podstawie objawów klinicznych i badań laboratoryjnych. Przy czym najcenniejszą wskazówką nasuwającą niemal pewną diagnozę jest rumień wędrujący — w przypadku jego obecności nie ma potrzeby wykonywania badań laboratoryjnych.

Jeśli zaś obraz choroby nie jest oczywisty, pacjent kierowany jest na badania serologiczne, które mają na celu wykrycie we krwi swoistych przeciwciał przeciwko Borrelia burgdorferi w klasie IgM lub IgG. Jeśli zaś istnieje podejrzenie zajęcia układu nerwowego, konieczne może okazać się wykonanie punkcji lędźwiowej, służącej pobraniu płynu mózgowo-rdzeniowego, który następnie zostaje poddany badaniom. 

Leczenie boreliozy

Leczenie boreliozy jest dwutorowe. Leczenie przyczynowe koncentruje się na eliminacji bakterii odpowiedzialnych za chorobę, w tym celu stosuje się odpowiednio dobrane antybiotyki. Równolegle prowadzi się leczenie objawowe, które ma na celu łagodzenie uciążliwych dolegliwości, takich jak na przykład ból, które towarzyszą boreliozie.

Jaki antybiotyk na boreliozę?

Boreliozę zazwyczaj leczy się antybiotykami podawanymi doustnie. Poniżej przedstawiamy opisy poszczególnych substancji czynnych i przykładowe leki stosowane w leczeniu.

Doksycyklina

Doksycyklina to antybiotyk pierwszego wyboru u dorosłych pacjentów (doksycykliny nie powinno się podawać dzieciom i kobietom w ciąży). Sprawdza się, szczególnie w terapii wczesnego stadium choroby. Dawkowanie leku powinno być zgodne z informacjami zawartymi w ulotce lub instrukcjami lekarza.  Zwykle to: 100 mg 2 x dziennie przez 7-21 dni.

Przykłady leków:

• Doxycycline Genoptim,
• Doxycuclinum Polfarmex,
• Doxycyclinum TZF.

Do działań niepożądanych doksycykliny zalicza się m.in.: zapalenie pochwy, zakażenia drożdżakami, nudności, czarny język, ból głowy, wymioty, biegunka, reakcje alergiczne.

Amoksycylina

Amoksycylinę stosuje się jako alternatywę dla doksycykliny u dzieci i ciężarnych. Antybiotyk wywiera działanie bakteriobójcze, przez niszczenie ścian komórkowych patogenów, w tym krętków odpowiadających za boreliozę. Dawkowanie to: 500 mg 3x dziennie od 14 do 21 dni.

Przykłady leków:

• Amotaks,
• Duomox.

 Do działań niepożądanych zalicza się np. biegunka, nudności, wysypka, wymioty, pokrzywka, świąd skóry.

Aksetyl cefuroksymu

Aksetyl cefuroksymu szczerzej znany jako cefuroksym jest stosowany u dzieci i ciężarnych uczulonych na penicyliny. Swoje działanie wywiera poprzez hamowanie syntezy ściany komórkowej bakterii. W leczeniu boreliozy zazwyczaj stosuje się dawkę 500 mg dwa razy, dziennie 14 do 28 dni.

Przykłady leków:

• Bioracef,
• Cefox,
• Ceroxim,
• Zinnat.

Do skutków ubocznych zalicza się m.in. kandydozę, eozynofilię, ból i zawroty głowy, biegunkę, nudności, ból brzucha.

Antybiotykoterapia dożylna

Niekiedy, w przypadku boreliozy o cięższym przebiegu niezbędne jest zastosowanie antybiotyku dożylnie. W kuracji dożylnej stosuje się antybiotyki takie jak ceftriakson, cefotaksym, penicylina G i aksetyl cefuroksymu.

Leczenie objawowe — niesteroidowe leki przeciwzapalne

Boreliozie mogą towarzyszyć nieprzyjemne objawy ogólne jak: gorączka, bóle mięśni, ogólne osłabienie. W celu ich złagodzenia stosuje się NLPZ, z których najpowszechniejszym wyborem pozostaje ibuprofen (Ibufen, Ibum Forte, Ibuprom, MIG) w dawce 200-400 mg 4-6 razy dziennie.

FAQ