Najlepsze leki dla pacjentów z migotaniem przedsionków (AF)

Co to jest migotanie przedsionków?

Praca serca polega na rytmicznym kurczeniu się i rozkurczaniu, co umożliwia pompowanie krwi do całego organizmu. Najpierw kurczą się przedsionki, a następnie skurcz ten przenoszony jest do komór serca.

Prawidłowa częstość rytmu serca to 60-100 uderzeń na minutę. Migotanie przedsionków (atrial fibrillation, AF) to zaburzenie rytmu serca, które polega na szybkim (350-700/min), nieprawidłowym, nieskoordynowanym pobudzeniu przedsionków serca, czemu towarzyszy niemiarowy rytm komór.

Częstość rytmu komór w przebiegu migotania przedsionków może być prawidłowa, przyspieszona lub zwolniona. W wyniku tych zaburzeń skurcz przedsionków jest nieefektywny. Najczęstsza choroba układu krążenia powodująca migotanie przedsionków to nadciśnienie tętnicze, a najczęstsza przyczyna pozasercowa — nadczynność tarczycy. Rozpoznanie stawia się na podstawie EKG.

Rodzaje migotania przedsionków

Migotanie przedsionków dzielimy ze względu na czas trwania:

• napadowe – ma charakter samoograniczający się i zazwyczaj ustępuje samoistnie w ciągu 7 dni (najczęściej w ciągu 24 godzin) lub w wyniku zastosowania interwencji;
• przetrwałe – nie ustępuje samoistnie i trwa powyżej 7 dni;
• utrwalone – stan, w którym próba przywrócenia rytmu zatokowego (prawidłowego) została zaniechana i zostało to zaakceptowane przez pacjenta, jak i lekarza.

Objawy migotania przedsionków

Do objawów arytmii zalicza się:

• kołatanie serca,
• napadowe poty,
• osłabienie tolerancji wysiłku,
• omdlenia lub zawroty głowy,
• niemiarowa czynność serca i tętno.

U osób z utrwalonym AF objawy te często nie występują.

Leczenie migotania przedsionków — jak przywrócić prawidłowy rytm serca?

Dostępnych jest kilka metod leczenia migotania przedsionków. Pierwszą opcją jest leczenie farmakologiczne, czyli przywrócenie rytmu zatokowego za pomocą specjalnych leków — wykonuje się to w szpitalu pod kontrolą lekarza. Jeśli leczenie farmakologiczne nie przynosi skutków lub stan pacjenta jest niestabilny, można zastosować kardiowersję elektryczną. W niektórych sytuacjach niezbędne jest leczenie inwazyjne – ablacja.

Poza wymienionymi sposobami należy też zadbać o ogólny stan zdrowia chorego:

• przestrzegać prawidłowej diety,
• pamiętać o aktywności fizycznej,
• unikać alkoholu,
• zredukować masę ciała u osób z otyłością.

Leki na migotanie przedsionków

Po przywróceniu rytmu zatokowego w przypadku pierwszego epizodu napadowego migotania przedsionków nie stosuje się leków antyarytmicznych. Jeśli lekarz uzna to za konieczne, może wypisać pacjentowi tzw. tabletkę „podręczną”. Taka tabletka zawiera 600 mg propafenonu lub 200-300 mg flekainidu i przyjmowana jest przez pacjenta jednorazowo. Co ważne, wszystkie inne leki stosowane w leczeniu migotania przedsionków także dostępne są jedynie na receptę.

Kontrola rytmu serca u osób z migotaniem przedsionków

Jeden z głównych celów w terapii migotania przedsionków. Stosuje się w tym celu leki antyarytmiczne. Europejskie towarzystwo kardiologiczne (ESC) wyróżnia pięć podstawowych grup leków antyarytmicznych, wyróżnionych na podstawie mechanizmu działania poszczególnych substancji. O doborze leku decyduje lekarz na podstawie stanu pacjenta i schorzeń towarzyszących arytmii. Najczęściej stosowane leki antyarytmiczne to:

• u chorych bez istotnej choroby strukturalnej serca: dronedaron, flekainid, propafenon;
• u chorych z chorobą wieńcową, istotną zastawkową wadą serca, niewydolnością serca z zachowaną frakcją wyrzutową: amiodaron, dronedaron;
• u chorych z niewydolnością serca: amiodaron.

Dronedaron (Multaq) — dawkowanie: 400 mg 2x dziennie podczas posiłku. Możliwe działania niepożądane to np.: zwiększenie stężenia kreatyniny, wydłużenie odstępu QTc w EKG, spowolnione bicie serca, biegunka, wymioty, nudności, ból brzucha, wysypka. Przeciwwskazane jest jednoczesne stosowanie dronedaronu i leków takich jak m.in. ketokonazol, worykonazol, rytonawir, klarytromycyna, pochodne fenotiazyny, trójpierścieniowe leki przeciwdepresyjne.

Flekainid (Flecainide acetate Holsten) — dawka początkowa to 50 mg na dobę, w razie konieczności może być zwiększona maksymalnie do 300 mg na dobę. Rozpoczęcie leczenia i dostosowanie dawki powinno odbywać się pod nadzorem lekarza, monitorując EKG i stężenie leku w osoczu. Na początku leczenia i podczas zwiększania dawki należy wykonywać EKG co 2-4 dni. Mogą wystąpić działania niepożądane, m.in. takie jak: zawroty głowy, uczucie oszołomienia i pustki w głowie, zaburzenia widzenia, działanie proarytmiczne, bezdech, zmęczenie, gorączka, obrzęki, nudności, wymioty, zaparcia, ból brzucha, biegunka, niestrawność, zmniejszenie apetytu.

Propafenon (Polfenon, Rytmonorm) — dawka początkowa wynosi 150 mg 3x dziennie lub 300 mg 2x dziennie z możliwością zwiększenia do maksymalnej dawki dobowej 900 mg. Dawka powinna być zwiększana stopniowo, co 3-4 dni, pod kontrolą EKG. Do skutków ubocznych zalicza się np. nieprawidłowości w morfologii, reakcje alergiczne, zmniejszenie apetytu, niepokój, uczucie oszołomienia, zawroty i bóle głowy, omdlenia, nieostre widzenie, zaburzenia przewodzenia w sercu, niedociśnienie, nudności, wymioty, zaparcia, suchość w jamie ustnej, bóle w klatce piersiowej.

Amiodaron (Cordarone, Opacorden) — lek powinien być stosowany konsekwentnie po posiłku lub na czczo. Dawka nasycająca to 600 mg dziennie w trzech dawkach podzielonych przez tydzień. Następnie dawkę zmniejsza się do 100-200 mg na dobę. Możliwe działania niepożądane to np. tworzenie się mikrozłogów w rogówce lub pod źrenicą, nudności, wymioty, zaburzenia smaku, bradykardia, nieodczynność lub nadczynność tarczycy, zaparcia, drżenia, choroby płuc. Przeciwwskazania do stosowania to niektóre choroby serca (blok zatokowo-przedsionkowy, zespół chorego węzła), choroby tarczycy.

Leki te działają poprzez wpływ na stężenia jonów w i na zewnątrz komórek mięśnia sercowego, co z kolei wpływa na przewodzenie impulsów elektrycznych w sercu.

Kontrola częstości rytmu komór

W tym przypadku również można wyróżnić wiele grup leków, a najpopularniejsze z nich to:

Beta-blokery — najskuteczniejsze, stosowane u chorych ze współistniejącą chorobą niedokrwienną serca, nadciśnieniem tętniczym, niewydolnością serca, nadczynnością tarczycy.

• Metoprolol (Metocard, Betaloc)
• Bisprolol (Bibloc, Bisocard, Concor 5)
• Karwedilol (Avedol, Coryol, Vivacor)
• Atenolol (Aminol)
• Nebiwolol (Ebivol, Nebilet, Nebivor)

Do działań niepożądanych beta-blokerów zalicza się np.: zbyt wolne bicie serca, zbyt niskie ciśnienie krwi, zimne dłonie i stopy, zmęczenie, ospałość, zawroty głowy, skurcz oskrzeli i uczucie duszności (szczególnie u pacjentów z astmą lub POChP), nudności, biegunka, zaparcia, maskowanie objawów zbyt niskiego poziomu glukozy we krwi (szczególnie ważne u osób chorujących na cukrzycę), zaburzenia potencji.

Niedihydropirydynowi antagoniści kanału wapniowego — zazwyczaj stosowane w przypadku istniejących przeciwwskazań do stosowania beta-blokerów. Nie powinny być stosowane w zespole Wolffa-Parkinsona-White'a.

• Werapamil (Isoptin, Staveran)
• Diltiazem (Dilzem retard)

Ich działania niepożądane mogą obejmować m.in.: zbyt wolne bicie serca, zbyt niskie ciśnienie krwi, zaburzenia przewodzenia przedsionkowo-komorowego, zaostrzenie niewydolności serca, bóle i zawroty głowy, zaparcia, przerost dziąseł, reakcje alergiczne.

Xarelto — po co u pacjenta z migotaniem przedsionków lek przeciwkrzepliwy?

Pacjent z migotaniem przedsionków dużo bardziej narażony jest na wystąpienie udaru niedokrwiennego mózgu. Dlaczego tak się dzieje? Nieskoordynowana praca przedsionków serca predysponuje do wytworzenia się w nim skrzepliny, która wraz z krwią może powędrować do mózgu, zatykając jedno z naczyń mózgowych, hamując przepływ krwi i powodując niedokrwienie. W związku z tym większość chorych z tą arytmią powinna przyjmować doustne leki przeciwzakrzepowe.

Najczęściej stosowany antykoagulant to rywaroksaban. Zapobiega on powstawaniu zakrzepu, blokując jeden z czynników, który bierze udział w tym procesie. Stosuje się go doustnie raz dziennie w trakcie posiłku w dawce 20 mg. Dawka może wymagać modyfikacji w przypadku chorych z niewydolnością nerek.

Mogą wystąpić działania niepożądane takie jak niedokrwistość, zawroty lub bóle głowy, krwotok oczny, niedociśnienie tętnicze, krwiaki, krwioplucie, krwawienie z nosa, dziąseł, układu moczowo-płciowego lub przewodu pokarmowego, bóle brzucha, zaparcia lub biegunki, wymioty, reakcje alergiczne.

Dostępny jest w preparatach takich jak np.:

• Xarelto,
• Bevimlar,
• Kardatuxan,
• Mibrex,
• Rixacam,
• Runaplax,
• Xanirva,
• Xiltess,
• Zarixa.

Inne doustne leki przeciwkrzepliwe to dabigatran stosowany dwa razy dziennie w dawce 110 lub 150 mg (Abagat, Daxanlo, Mirexan, Pradaxa, Telexer) i apiksaban stosowany dwa razy dziennie po 5 mg (Eliquis, Poltixa).

Inna grupa leków, która może być stosowana w celu zapobiegania udarowi mózgu, to antagoniści witaminy K (VKA). Należą do niej warfaryna (Warfin) i acenokumarol (Acenocumarol WZF, Sintrom). Ich dawka jest dobierana indywidualnie do każdego pacjenta.

FAQ — najczęściej zadawane pytania