Ból ucha – przyczyny, leczenie oraz zapobieganie.

Niewątpliwie to uciążliwe schorzenie i może negatywnie wpływać na nasze codzienne funkcjonowanie, dlatego warto odwiedzić lekarza. Czym może być spowodowany ból ucha? Jak wygląda jego leczenie i zapobieganie? Co może grozić w przypadku nieleczonego bólu ucha? Zapraszamy do lektury.

Ryzyko zachorowania na choroby uszu zwiększa się u osób powyżej 50. roku życia, a także osób pijących alkohol, palących papierosy lub zmagających się z cukrzycą.

Przyczyny bólu ucha i jego budowa

Przyczyn bólu uszu może być przynajmniej kilka. Samo ucho składa się z trzech podstawowych części i są to: ucho wewnętrzne, ucho środkowe i ucho zewnętrzne. Na to ostatnie składają się przewód słuchowy zewnętrzny i małżowina uszna i wszystkie te elementy są godne uwagi. Te części budowy ucha oddzielone są od ucha środkowego błoną bębenkową. Samo ucho środkowe posiada połączenie z gardłem za pomocą trąbki słuchowej, co jest kluczowe w utrzymaniu właściwego ciśnienia w uchu. Z drugiej strony trąbka słuchowa jest także przewodem, przez który do ucha mogą dostawać się potencjalnie groźne drobnoustroje. Pod kątem budowy najbardziej zróżnicowane i skomplikowane jest ucho wewnętrzne i wydaje się, że schorzenia z nim związane są najgroźniejsze dla pacjentów.

Poniżej przedstawiono najczęstsze i najboleśniejsze schorzenia związane z uszami.

Ostre zapalenie ucha środkowego

Zapalenia ucha środkowego mogą być wywoływane przez bakterie lub wirusy. Choroby te dotykają zarówno osób dorosłych, jak i niemowląt. Groźne i uciążliwe są nawracające zapalenia ucha środkowego, gdy choroba wraca kilkukrotnie w ciągu roku. Choroba objawia się uciążliwym i pulsującym bólem ucha. Niekiedy można odczuć pogorszenie słuchu i szumy uszne. Silny ból ucha wpływa negatywnie na nasz codzienny komfort i funkcjonowanie.

Inne powodu bólu ucha środkowego

Do innych częstych przyczyn bólu ucha środkowego należą:

• przewlekłe zapalenie ucha środkowego (i stany jego zaostrzenia);
• pęchrzowo-krwotoczne zapalenie błony bębenkowej;
• nowotwór w jamie bębenkowej lub naciekający trąbkę słuchową;
• urazy akustyczne;
• zapalenie wyrostka sutkowatego;
• urazy mechaniczne (np. perforacja błony bębenkowej);
• urazy ciśnieniowe (np. podczas nurkowania i lotu samolotem);
• wysiękowe zapalenie ucha środkowego;
• niedrożność trąbki słuchowej.

Nieleczone zapalenie ucha środkowego lub jamy bębenkowej może skutkować perforacją błony bębenkowej, zapaleniem opon mózgowo-rdzeniowych lub trwałą utratą słuchu. Może dojść także do porażenia nerwu twarzowego. Przy perforacji błony bębenkowej może dojść do uszkodzenia w uchu środkowym, co skutkuje dolegliwościami bólowymi. Ryzyko zapalenia ucha środkowego wzrasta w przypadku alergii, biernego palenia tytoniu, czy też niewłaściwej higieny uszu.

Zapalenie ucha zewnętrznego

To kolejna choroba, w której trakcie w obrębie ucha zewnętrznego rozwija się stan zapalny. Najczęściej proces zapalny obejmuje:

• kanał słuchowy;
• małżowinę uszną;
• błonę bębenkową.

Dolegliwość może być spowodowana przez infekcję grzybiczą, bakteryjną lub wirusową, w związku z tym niezbędne jest wdrożenie leczenia. Choroba dotyka zewnętrznego przewodu słuchowego. Często nazywana jest schorzeniem pływaka, ponieważ dodatkowo narażone są na nie osoby, które przebywają w wilgotnym klimacie, np. często pływają na basenie lub w naturalnych zbiornikach wodnych.

Inne powody bólu ucha zewnętrznego

Inne powody bólu ucha w obrębie przewodu słuchowego zewnętrznego to:

• rozlane zapalenie ucha zewnętrznego;
• czyrak przewodu słuchowego zewnętrznego;
• wyprysk;
• róża małżowiny usznej;
• zapalenie ochrzęstnej;
• półpasiec uszny;
• ciało obce w przewodzie słuchowym;
• zaleganie woskowiny;
• urazy mechaniczne;
• urazy termiczne;
• nowotwory.

Zapalenie ucha wewnętrznego

Często występująca chorobą jest także zapalenie ucha wewnętrznego. Schorzenie inaczej definiowane jest jako zapalenie błędnika. W przebiegu choroby stan zapalny może obejmować trzy kanaliki półkoliste, ślimaka i przedsionek. Najczęściej ucho wewnętrzne infekowane jest w dalszej kolejności po uchu środkowym lub zewnętrznym. Jego przyczyną mogą być m.in. urazy, przebyte operacje, czy nawet zapalenie opon mózgowych. Pacjenci skarżą się na zawroty głowy, upośledzenie słuchu, a także silne dolegliwości bólowe. W skrajnych przypadkach zapalenie ucha wewnętrznego może powodować zagrożenie dla życia pacjenta, dlatego wymaga niezwłocznej konsultacji lekarskiej.

Ogólne przyczyny bólu ucha rzutowanego

Rzutowany ból ucha zlokalizowany jest poza samym narządem słuchu. Do najczęstszych ogólnych przyczyn występowania bólu ucha rzutowanego u pacjentów zalicza się:

• uraz stawu skroniowo-żuchwowego lub jego zapalenie;
• zmiany zwyrodnieniowe lub zapalenie w obrębie kręgosłupa szyjnego;
• nerwobóle;
• choroby zębów;
• choroby przełyku;
• infekcje górnych dróg oddechowych;
• zapalenie struktur sąsiadujących z uchem (np. tętnicy skroniowej, jamy nosowo-gardłowej, ślinianek przyusznych);
• choroby krtani;
• nowotwory;
• choroby układu sercowo-naczyniowego;
• refluks żołądkowo-przełykowy;
• zaburzenia immunologiczne.

Objawy

Bóle ucha oraz choroby związane z narządem słuchu mogą mieć różne objawy. Zaliczane są do nich m.in.:

• silny ból ucha;
• gorączka;
• upośledzenie słuchu i zaburzenia słuchu;
• szumy uszne;
• bóle głowy;
• złe samopoczucie;
• uczucie pełności w przewodzie słuchowym;
• uczucie rozpierania;
• zaburzenia równowagi;
• krwawienie;
• wyciek ropny;
• obrzęk;
• pęcherzyki w okolicy małżowiny usznej (przy półpaścu);
• i inne.

Jak zapobiegać bólowi uszu?

Bólowi ucha można zapobiegać z dużą skutecznością. Przede wszystkim ważna jest prawidłowa higiena uszu. Pacjenci powinni unikać zalewania uszu woda, ponieważ wilgoć sprzyja rozwojowi grzybicy uszu, a także schorzenia znanego jako ucho pływaka. Ponadto warto stosować szczepienia ochronne, które są wysoce skutecznym zabezpieczeniem na bakteryjne choroby uszu. W przypadku niemowląt czynnikiem zmniejszającym ryzyko występowania bólu uszu jest karmienie piersią. Wówczas ryzyko spada nawet o 40%.

Ubiór ma znaczenie

Pacjenci powinni dbać również o prawidłowy ubiór dostosowany do warunków atmosferycznych i chronić uszy przed chłodem i wiatrem. Ludzki narząd słuchu jest wrażliwy i nie lubi także przegrzania. W ten sposób minimalizuje się ryzyko chorób takich jak zapalenie zatok, katar, czy infekcje dróg oddechowych. W ich następstwie może dochodzić do bólu ucha.

Ból ucha – leczenie

Leczenie bólu ucha polega przede wszystkim na dostosowaniu preparatów medycznych do indywidualnego przypadku pacjenta. W zależności od powodu występowania schorzenia, wybiera się antybiotyk oraz leki przeciwbólowe. W leczeniu stosuje się również niesteroidowe leki przeciwzapalne takie jak: ibuprofen, paracetamol i pyralgina, dlatego że wykazują dużą skuteczność. Antybiotyki mogą być w formie kropel do uszu, tabletek doustnych lub preparatów przyjmowanych dożylnie.

U pacjentów, u których doszło do zablokowania przewodu słuchowego, istotne jest jego udrożnienie z zachowaniem szczególnej ostrożności, aby nie doszło do uszkodzenia błony bębenkowej. Ewentualny uraz ucha może być bardzo bolesny i może powodować przykre konsekwencje, w związku z tym należy minimalizować ryzyko jego występowania.

Na schorzenia wirusowe wykorzystuje się leki przeciwwirusowe, a na grzybicze leki przeciwgrzybicze, w związku z tym kluczem jest prawidłowe rozpoznanie.

Jeżeli przy zapaleniu ucha środkowego lub innej dolegliwości gromadzi się wydzielina, wówczas konieczne może być poddanie pacjenta nacięciu błony bębenkowej (tzw. paracenteza).

Na czym polega diagnostyka?

Lekarzem prowadzącym diagnostykę i leczenie problemów uszy jest otolaryngolog, w związku z tym warto odwiedzić go z bólem ucha. Podstawowa diagnostyka przy bólu ucha rozpoczyna się od wywiadu lekarskiego, ponieważ w ten sposób lekarze uzyskuje informacje, kiedy pojawił się ból, jak przebiega jego nasilenie. Sprawdza także, czy bólowi uszu lub ucha towarzyszą dodatkowe objawy. Kolejnym badaniem jest badanie palpacyjne. Ponadto lekarz stosuje także badania otoskopowe, dzięki któremu jest w stanie sprawdzić stan narządu słuchu, a samo badanie jest bezbolesne dla pacjenta.

Ponadto w celu dokładnego rozpoznania może być konieczne pobranie wydzieliny z uszu i poddanie jej badaniu laboratoryjnemu. Dzięki temu można określić, jaki typ wirusów, bakterii lub grzybów spowodował zapalenie i ból. Jest to niezwykle istotne, ponieważ na podstawie wyników badania możliwe jest wdrożenie skutecznej metody leczenia. Przy niektórych schorzeniach (np. przy półpaścu) wykonywana jest audiometria (badanie słuchu), dzięki czemu weryfikuje się wpływ choroby na słuch pacjenta. Niektóre choroby mogą trwale uszkadzać słuch.

Dodatkowe badania wykonywane w rozpoznaniu choroby ucha

Diagnostyka może zostać poszerzona o dodatkowe badania specjalistyczne i obrazowe. W tym celu wykonuje się m.in.: USG szyi, RTG kości skroniowej, rezonans magnetyczny, prześwietlenie zębów, tomografię komputerową, morfologię, CRP. Jeżeli lekarz podejrzewa inne podłoże dolegliwości bólowych, to może rekomendować pacjentowi wizytę u neurologa lub stomatologa, co z pewnością pomoże w prawidłowym i skutecznym leczeniu.

Recepta online – ból ucha

Pacjenci mogą skorzystać z usługi recepty online dostępnej na naszym portalu. Usługa polega na zdalnej konsultacji medycznej, podczas której lekarz przeprowadzi wywiad, a także zarekomenduje odpowiednie leczenie. Recepta online to niezwykle wygodne rozwiązanie, dzięki czemu pacjenci nie muszą udawać się do stacjonarnej poradni medycznej. Podczas konsultacji wystawiana jest e-recepta na zakup leków, jeżeli lekarz uzna to za stosowne. Zawsze na pierwszym miejscu stawiamy dobro i zdrowie pacjenta, dlatego lekarza do każdego pochodzą w sposób indywidualny.

Dlaczego warto skorzystać z recepty online?

Korzystając z recepty online, z pewnością zaoszczędzisz cenny czas, a także ograniczyć dyskomfort związany z bólem ucha i koniecznością wyjścia z domu. W ten sposób minimalizuje się także ryzyko pogłębienia urazu, a także ułatwia się kontakt medyczny osobom z problemami z poruszaniem się. To także bardzo skuteczne rozwiązanie w obecnych czasach, gdy wiele osób narzeka na ograniczony dostęp do stacjonarnych usług lekarskich.

Czym jest e-recepta?

Podczas usługi recepty online może zostać wystawiona e recepta. To obowiązujący dokument, na podstawie którego można kupić przepisane preparaty medyczne. To wygodne rozwiązanie, dlatego że dokument się nie zgubi. Każdą e-receptę znajdziesz w Internetowym Koncie Pacjenta. Dokument posiada dedykowany kod, który wraz z numerem PESEL należy podać farmaceucie. Na jego podstawie farmaceuta wyda lek, w związku z tym warto mieć go przy sobie.

Jeżeli w trakcie stosowania leków zauważycie niepokojące objawy, to rekomenduje się pilny kontakt ze specjalistą, ponieważ każdy niewłaściwie stosowany lek może zagrażać zdrowiu lub życiu pacjenta.