Alergia na grzyby i pleśnie – objawy i leczenie

Alergia na grzyby i pleśnie – objawy

Grzyby pełnią ważną rolę w przyrodzie. Ich różnorodność w środowisku naturalnym, a także zadomowienie się w pomieszczeniach zamkniętych sprawia, że uczulenie na te alergeny występuje bardzo często. Ze względu na swoje mikroskopijne rozmiary ich zarodniki z łatwością unoszą się w powietrzu, a następnie wnikają do organizmu poprzez układ oddechowy, powodując reakcję alergiczną u osób uczulonych na grzyby i pleśnie.  

Do grzybów wywołujących alergię zalicza się przede wszystkim grzyby pleśniowe z rodzaju Alternaria i Cladosporium, które określane są także jako zarodniki zewnątrzdomowe. Uczulenie na te grzyby pojawia się najczęściej sezonowo, a objawy alergii występują w określonych porach roku. Dolegliwości związane z alergią na pleśń odczuwane są głównie wiosną i jesienią w czasie podwyższonej wilgotności powietrza i obumierających resztek organicznych. 

Uczulenie na pleśnie i grzyby jest jedną z najczęstszych alergii wziewnych, do której rozwoju prowadzą również tzw. zarodniki wewnątrzdomowe z rodzaju Aspergillus i Penicillium, a jej objawy mogą utrzymywać się przez cały rok. Ten rodzaj grzybów zamieszkuje domy i mieszkania, czyli głównie powierzchnie zamknięte. Nasilenie objawów uczulenia alergicy odczuwają zwłaszcza zimą, kiedy pomieszczenia są słabo wentylowane, a wilgotność powietrza zwiększona, co stwarza idealne warunki do wzrostu pleśni i rozwoju alergii. 

Grzyby w warunkach domowych pojawiają się głównie w miejscach wilgotnych i ciepłych, które są mało przewiewne, słabo wentylowane i mają ograniczony dostęp do światła. Na zewnątrz doskonałą pożywką są dla nich przede wszystkim gleby i rozkładająca się roślinność. 

Do domowych źródeł pleśni należą między innymi:

• nieprawidłowo przechowywana żywność, 
• klimatyzacja,
• otwory wentylacyjne,
• łazienka,
• piwnica,
• odpływy zlewów, 
• zmywarka, 
• kosze na śmieci, 
• ziemia roślin doniczkowych. 

Uczulenie na pleśń i grzyby objawia się najczęściej odpowiedzią ze strony układu oddechowego na alergeny, ale symptomy alergii mogą być związane także ze skórą i alergią pokarmową. 

Objawy uczulenia na grzyby obejmują głównie:

• nieżyt nosa z wodnistą wydzieliną przypominający katar sienny, który może występować przez cały rok,
• świąd i obrzęk błony śluzowej nosa, 
• częste kichanie, 
• zatkany nos, 
• kaszel, 
• duszności, 
• świszczący oddech,
• pokrzywka, 
• zaczerwienienie, pieczenie i łzawienie oczu.

Alergia na grzyby i pleśnie – leczenie

Najlepszym sposobem leczenia alergii na grzyby jest unikanie kontaktu z alergenami, jednak ze względu na ogromną ilość ich zarodników w środowisku nie zawsze jest to możliwe. 

Osoby uczulone na grzyby i pleśnie powinny zadbać o czystość w domu, a zwłaszcza w łazience, gdzie woda stanowi doskonałą pożywkę dla ich wzrostu. Prawidłowa wentylacja pomieszczeń, częste wietrzenie i utrzymywanie umiarkowanej wilgotności powietrza pozwoli obniżyć stężenie zarodników. Alergicy powinni zwrócić szczególną uwagę na właściwe przechowywanie produktów żywnościowych oraz zadbać o stan i czystość miejsc, które są źródłem grzybów i pleśni w warunkach domowych (klimatyzacja, kosze na śmieci itd.) Podczas prac ogrodowych, takich jak koszenie trawy, grabienie liści czy sadzenie roślin warto użyć maseczki, która ograniczy wdychanie zarodników pleśni, a tym samym złagodzi dolegliwości alergiczne. 

 

Osoby uczulone na grzyby powinny także wystrzegać się pokarmów zawierających grzybnię pleśni, która może zaostrzyć symptomy alergii. Należą do nich: 

• alkohol (szampan, wino, piwo),
• ketchup, 
• sos sojowy, 
• sery, zwłaszcza pleśniowe, 
• pieczywo i inne produkty zawierające drożdże, 
• winogrona, 
• suszone owoce: rodzynki, śliwki, daktyle, morele, 
• wędliny wędzone chemicznie, 
• pleśniejące owoce i warzywa,
• długo przechowywane produkty żywnościowe z oznaką pleśni. 

W celu złagodzenia objawów uczulenia stosuje się preparaty miejscowe oraz leki na alergię, do których należą m.in. środki przeciwhistaminowe. Kortykosteroidy, kromony oraz leki obkurczające naczynia krwionośne stosowane miejscowo, najczęściej w postaci sprayu lub kropli, łagodzą symptomy alergii (katar, kaszel, uczucie zatkanego nosa czy pieczenie spojówek), nie leczą jednak jej przyczyny.  Leczenie alergii na grzyby i pleśnie opiera się na diagnostyce alergenów za pomocą testów skórnych lub badań krwi, dostępnej farmakologii oraz immunoterapii alergenowej (odczulania). 

Pleśnie i grzyby wewnątrzpochodne mogą uczulać przez cały rok. Te zewnątrzdomowe (sezonowe), powodują reakcję alergiczną głównie latem. Aby przygotować się na działania niepożądane związane z alergią, warto wiedzieć, co pyli w maju, a co pyli w czerwcu, ponieważ pyłki roślin wiatropylnych mogą wywoływać krzyżowe reakcje alergiczne z grzybami i pleśniami, powodując zaostrzenie objawów uczulenia.