Alergia na grzyby i pleśnie – objawy i leczenie
Alergia na grzyby i pleśnie to nieprawidłowa odpowiedź układu odpornościowego na składniki alergenne w nich zawarte. Wynikiem działania mechanizmów obronnych organizmu jest reakcja alergiczna, która niesie za sobą wiele uciążliwych objawów. Występowanie zarodników w środowisku naturalnym, a także ich zadomowienie się w pomieszczeniach zamkniętych sprawia, że uczulenie na grzyby występuje bardzo często. Jakie są objawy alergii na grzyby? Jak wygląda leczenie uczulenia na pleśń? Jak skutecznie pozbyć się alergii na grzyby?
![Alergia na grzyby i pleśnie – objawy i leczenie](https://e-recepta.net/blog/wp-content/uploads/2023/01/Alergia-na-grzyby-i-plesnie-640x480.jpg)
Alergia na grzyby i pleśnie – objawy
Grzyby pełnią ważną rolę w przyrodzie. Ich różnorodność w środowisku naturalnym, a także zadomowienie się w pomieszczeniach zamkniętych sprawia, że uczulenie na te alergeny występuje bardzo często. Ze względu na swoje mikroskopijne rozmiary ich zarodniki z łatwością unoszą się w powietrzu, a następnie wnikają do organizmu poprzez układ oddechowy, powodując reakcję alergiczną u osób uczulonych na grzyby i pleśnie.
Do grzybów wywołujących alergię zalicza się przede wszystkim grzyby pleśniowe z rodzaju Alternaria i Cladosporium, które określane są także jako zarodniki zewnątrzdomowe. Uczulenie na te grzyby pojawia się najczęściej sezonowo, a objawy alergii występują w określonych porach roku. Dolegliwości związane z alergią na pleśń odczuwane są głównie wiosną i jesienią w czasie podwyższonej wilgotności powietrza i obumierających resztek organicznych.
Uczulenie na pleśnie i grzyby jest jedną z najczęstszych alergii wziewnych, do której rozwoju prowadzą również tzw. zarodniki wewnątrzdomowe z rodzaju Aspergillus i Penicillium, a jej objawy mogą utrzymywać się przez cały rok. Ten rodzaj grzybów zamieszkuje domy i mieszkania, czyli głównie powierzchnie zamknięte. Nasilenie objawów uczulenia alergicy odczuwają zwłaszcza zimą, kiedy pomieszczenia są słabo wentylowane, a wilgotność powietrza zwiększona, co stwarza idealne warunki do wzrostu pleśni i rozwoju alergii.
Grzyby w warunkach domowych pojawiają się głównie w miejscach wilgotnych i ciepłych, które są mało przewiewne, słabo wentylowane i mają ograniczony dostęp do światła. Na zewnątrz doskonałą pożywką są dla nich przede wszystkim gleby i rozkładająca się roślinność.
Do domowych źródeł pleśni należą między innymi:
- nieprawidłowo przechowywana żywność,
- klimatyzacja,
- otwory wentylacyjne,
- łazienka,
- piwnica,
- odpływy zlewów,
- zmywarka,
- kosze na śmieci,
- ziemia roślin doniczkowych.
Uczulenie na pleśń i grzyby objawia się najczęściej odpowiedzią ze strony układu oddechowego na alergeny, ale symptomy alergii mogą być związane także ze skórą i alergią pokarmową.
Objawy uczulenia na grzyby obejmują głównie:
- nieżyt nosa z wodnistą wydzieliną przypominający katar sienny, który może występować przez cały rok,
- świąd i obrzęk błony śluzowej nosa,
- częste kichanie,
- zatkany nos,
- kaszel,
- duszności,
- świszczący oddech,
- pokrzywka,
- zaczerwienienie, pieczenie i łzawienie oczu.
Alergia na grzyby i pleśnie – leczenie
Najlepszym sposobem leczenia alergii na grzyby jest unikanie kontaktu z alergenami, jednak ze względu na ogromną ilość ich zarodników w środowisku nie zawsze jest to możliwe.
Osoby uczulone na grzyby i pleśnie powinny zadbać o czystość w domu, a zwłaszcza w łazience, gdzie woda stanowi doskonałą pożywkę dla ich wzrostu. Prawidłowa wentylacja pomieszczeń, częste wietrzenie i utrzymywanie umiarkowanej wilgotności powietrza pozwoli obniżyć stężenie zarodników. Alergicy powinni zwrócić szczególną uwagę na właściwe przechowywanie produktów żywnościowych oraz zadbać o stan i czystość miejsc, które są źródłem grzybów i pleśni w warunkach domowych (klimatyzacja, kosze na śmieci itd.) Podczas prac ogrodowych, takich jak koszenie trawy, grabienie liści czy sadzenie roślin warto użyć maseczki, która ograniczy wdychanie zarodników pleśni, a tym samym złagodzi dolegliwości alergiczne.
Osoby uczulone na grzyby powinny także wystrzegać się pokarmów zawierających grzybnię pleśni, która może zaostrzyć symptomy alergii. Należą do nich:
- alkohol (szampan, wino, piwo),
- ketchup,
- sos sojowy,
- sery, zwłaszcza pleśniowe,
- pieczywo i inne produkty zawierające drożdże,
- winogrona,
- suszone owoce: rodzynki, śliwki, daktyle, morele,
- wędliny wędzone chemicznie,
- pleśniejące owoce i warzywa,
- długo przechowywane produkty żywnościowe z oznaką pleśni.
W celu złagodzenia objawów uczulenia stosuje się preparaty miejscowe oraz leki na alergię, do których należą m.in. środki przeciwhistaminowe. Kortykosteroidy, kromony oraz leki obkurczające naczynia krwionośne stosowane miejscowo, najczęściej w postaci sprayu lub kropli, łagodzą symptomy alergii (katar, kaszel, uczucie zatkanego nosa czy pieczenie spojówek), nie leczą jednak jej przyczyny. Leczenie alergii na grzyby i pleśnie opiera się na diagnostyce alergenów za pomocą testów skórnych lub badań krwi, dostępnej farmakologii oraz immunoterapii alergenowej (odczulania).
Pleśnie i grzyby wewnątrzpochodne mogą uczulać przez cały rok. Te zewnątrzdomowe (sezonowe), powodują reakcję alergiczną głównie latem. Aby przygotować się na działania niepożądane związane z alergią, warto wiedzieć, co pyli w maju, a co pyli w czerwcu, ponieważ pyłki roślin wiatropylnych mogą wywoływać krzyżowe reakcje alergiczne z grzybami i pleśniami, powodując zaostrzenie objawów uczulenia.
Źródła:
- E. Bogacka, Alergia na grzyby pleśniowe: diagnostyka i leczenie, http://pml.medpress.com.pl/ePUBLI/T24S1/02.pdf
- C. Pałczyński, M. Wiszniewska, J. Walusiak, Pleśnie jako alergen zawodowy, http://alergia.org.pl/wp-content/uploads/2017/08/Ple%C5%9Bnie-jako-alergen-zawodowy.pdf
- A. Mari, P. Schneider, V. Wally, M. Breitenbach, B. Simon-Nobbe, Sensitization to fungi: epidemiology, comparative skin tests, and IgE reactivity of fungal extracts, https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/14519151/