Miażdżyca u osób starszych: objawy i leczenie

Objawy miażdżycy u osób starszych

Miażdżyca to choroba tętnic i naczyń krwionośnych, w wyniku której dochodzi do odkładania się blaszek miażdżycowych i utrudnionego przypływu krwi. Do nadmiernego odkładania się złogów w naczyniach krwionośnych w największym stopniu przyczynia się cholesterol LDL, potocznie określany złym cholesterolem. W przebiegu choroby dochodzi do zmniejszenia elastyczności tętnic, a także zwężeniu ich światła przez odkładanie się blaszek miażdżycowych i utrudnionego przepływu krwi, co prowadzi do niedokrwienia narządów wewnętrznych. Miażdżyca jest chorobą przewlekłą, która dotyczyć może całego organizmu. Oznacza to, że wystąpić może miażdżyca kończyn dolnych, aorty czy mózgu. W tym znaczeniu objawy występujące w przebiegu choroby zależą od rodzaju miażdżycy.

O miażdżycy kończyn dolnych i przewlekłym niedokrwieniu nóg świadczyć mogą objawy w postaci:

• bladości i oziębienia skóry na kończynach dolnych, 
• nadmiernego rogowacenia naskórka, 
• kłucia, drętwienia i mrowienia w okolicy stóp, 
• zmian zwyrodnieniowych paznokci, 
• zaniku owłosienia i mięśni w stopie w przypadku długotrwałego niedokrwienia, 
• sinienia nogi po opuszczeniu kończyny.

W schyłkowej fazie przewlekłego niedokrwienia kończyn dolnych, która może wystąpić u osób starszych, są owrzodzenia, ogniska martwicy i zgorzel, które najczęściej zlokalizowane są na pierwszym i piątym palcu, a rzadziej na pięcie czy grzbiecie stopy. Co ważne jednak, zmiany martwicze zazwyczaj pojawiają się w wyniku uderzenia, skaleczenia, otarcia lub oparzenia.

W przypadku miażdżycy aorty z kolei pojawić się mogą objawy, wśród których wymienia się:

• ból w klatce piersiowej,
• trudności z koncentracją, 
• szybszą męczliwość, pojawiającą się nawet przy niewielkim wysiłku fizycznym,
• trudności z zapamiętywaniem, 
• pogorszenie samopoczucia.

Dodatkowo w przebiegu zmian miażdżycowych aorty pojawić się mogą również mniej oczywiste, niecharakterystyczne objawy. W tym znaczeniu osoby starsze uskarżać się mogą na uczucie duszności, wzdęcia, nudności i wymioty, utratę apetytu, a także ból promieniujący w kierunku nóg.

Miażdżyca dotyczyć może tętnic szyjnych. W przypadku miażdżycy tętnicy szyjnych objawami choroby są:

• dezorientacja, 
• przejściowe niedowłady, 
• trudności z mówienie,
• zaburzenia pamięci, 
• omdlenia, 
• przejściowe problemy z prawidłowym widzeniem, 
• silne bóle oraz zawroty głowy. 

Miażdżyca może dotyczyć również naczyń krwionośnych w mózgu. U osób starszych objawami miażdżycy mózgu są zazwyczaj:

zaburzenia równowagi, 
nawracające bóle głowy, którym mogą towarzyszyć zawroty, 
zaburzenia czucia w kończynach, 
spadek siły mięśniowej, 
zaburzenia widzenia, 
drżenie mięśni, 
obniżone samopoczucie, 
problemy z pamięcią oraz koncentracją, 
mikroudary, czyli przemijające ataki niedokrwienne.
Co ważne, w przebiegu zaawansowanej miażdżycy mózgu pojawić się mogą również objawy w postaci zaburzeń emocjonalnych i psychicznych, które mogą być mylone z początkowym stadium choroby psychicznej. Z tego względu nietypowe objawy nie powinny być w żadnym przypadku bagatelizowane, lecz zgłoszone lekarzowi i poddane diagnostyce.

Leczenie miażdżycy u osób starszych

Wdrożenie odpowiedniego leczenia wiąże się z koniecznością rozpoznania miażdżycy, która przez wiele lat może rozwijać się bez dawania jakichkolwiek objawów. Z tego względu osoby w podeszłym wieku i znajdujące się w grupie ryzyka powinny profilaktycznie wykonywać badania na miażdżycę, które pozwolą na wczesne wykrycie zmian miażdżycowych w naczyniach krwionośnych.
Leczenie miażdżycy stanowi proces kompleksowy. Terapia zazwyczaj obejmuje farmakoterapię pod postacią statyn, leków przeciwzakrzepowych I rozszerzających naczynia krwionośne, a także medykamentów zmniejszających lepkość krwi oraz agregację płytek. Niemniej jednak równie istotne jest wdrożenie zmian żywieniowych i wprowadzenie diety przy miażdżycy, a także rzucenie palenia i zwiększenie aktywności fizycznej w życiu starszej osoby poprzez ćwiczenia przy miażdżycy. Dodatkowo niezwykle istotne jest wdrożenie leczenia chorób współistniejących, które zwiększają ryzyko wystąpienia zmian miażdżycowych, do których należą: cukrzyca, nadciśnienie tętnicze oraz hipercholesterolemia. W przypadku zaawansowanych zmian miażdżycowych konieczne może okazać się leczenie operacyjne, które polega na poszerzeniu wewnątrznaczyniowym ścian naczynia, usunięciu nagromadzonej blaszki miażdżycowej bądź wszczepieniu by-passów. Należy jednak wskazać, że u niektórych osób starszych, ze względu na choroby współistniejące, leczenie operacyjne nie zawsze jest możliwe.