Zwyrodnienie łąkotki: diagnoza i sposoby leczenia

Zwyrodnienie łąkotki kolanowej – przyczyny

Łąkotka to element stawu kolanowego. Wyróżnia się jej dwa rodzaje – łąkotkę przyśrodkową oraz łąkotkę boczną. Umiejscowione są one w okolicy między kością udową w piszczelową i zapobiegają ich wzajemnemu tarciu podczas wykonywania ruchów w obrębie kolana. Łąkotki zbudowane są z tkanki łącznej, a ich kształt przypomina półksiężyce lub literę „C”. Ich główną funkcją jest ochrona powierzchni kości budujących kolano, amortyzacja obciążenia oraz zapewnienie lepszej, mechanicznej mobilizacji stawu. Dlatego jakiekolwiek problemy z łąkotką powodują bardzo nieprzyjemne objawy i mogą zaburzać pracę całego kolana.

Na wystąpienie urazów łąkotki narażone są głównie osoby młode, aktywne, uprawiające sporty i są one efektem nadmiernego obciążenia kolan. Do uszkodzeń łąkotki może dojść np. u biegaczy, podczas treningów siłowych, czy wykonywania aktywności wymagających bardzo szybkich, gwałtownych ruchów. Zmiany zwyrodnieniowe łąkotek obserwowane są najczęściej u osób po 40 roku życia i są wynikiem wielu mikrourazów, które początkowo niekoniecznie musiały powodować problemy, jednak z czasem doprowadziły do osłabienia wytrzymałości i elastyczności łąkotki.

Często niemożliwe jest też wskazanie jednej konkretnej przyczyny, czy jednej kontuzji, które bezpośrednio doprowadziły do rozwoju zmian zwyrodnieniowych. Najczęściej jest to wynik wieloletniego powstawania mikrouszkodzeń na skutek nadmiernego obciążania stawów kolanowych. Zwyrodnienia łąkotki mogą powodować zwyrodnienie  stawów kolanowych, ale również zwyrodnienie stawu biodrowego i zwyrodnienie stawu skokowego. Wynika to m.in. z zaburzonego wzorca chodu, nieprawidłowej biomechaniki i obciążania stawów drugiej kończyny w wyniku dolegliwości bólowych.

Bóle zwyrodnieniowe stawów to jeden z głównych objawów zwyrodnienia łąkotki. Dodatkowo mogą pojawić się:

• brzęki kolan,
• zmniejszenie ruchomości stawu kolanowego, a nawet całkowite zablokowanie kolana,
• bolesność podczas ucisku i dotyku,
• odgłosy trzeszczenia, przeskakiwania podczas zginania i prostowania kolana. 

Początkowo objawy nie muszą być bardzo nasilone i mogą pojawiać się wyłącznie podczas wykonywania ruchów np. kucania, biegania, wstawania z krzesła, wykonywania szybkich zgięć i wyprostów kolan, czy przy podnoszeniu cięższych przedmiotów. Z czasem jednak dolegliwości się nasilają i nabierają przewlekłego charakteru. 

Zwyrodnienie łąkotki – leczenie

Ponieważ choroba zwyrodnieniowa stawów kolanowych i zwyrodnienie łąkotki nie dają specyficznych objawów, a znalezienie jednej, uchwytnej przyczyny problemów nie zawsze jest możliwe, bardzo ważne jest jak najszybsze wdrożenie odpowiednich kroków. W przypadku pojawienia się niepokojących nawet niewielkich dolegliwości warto jak najszybciej skonsultować się z lekarzem, ponieważ wczesne rozpoznanie i rozpoczęcie leczenia umożliwiają spowolnienie postępu zmian na ich wczesnym etapie i zachowanie jak największej sprawności.

Diagnostyka obejmuje najczęściej dokładny wywiad, badanie palpacyjne stawu kolanowego i ocenę jego ruchomości, a także analizę badań obrazowych takich jak USG, rezonans magnetyczny, czy rentgen. Po rozpoznaniu zwyrodnienia łąkotki wprowadzane jest leczenie zachowawcze polegające na farmakoterapii preparatami o działaniu przeciwbólowym i przeciwzapalnym, a także fizjoterapii. Jeśli zostaną one wprowadzone odpowiednio wcześnie, w ciągu 3-6 miesięcy możliwe jest zaobserwowanie bardzo dużej poprawy.

Ćwiczenia w przypadku zwyrodnienia łąkotki powinny być zawsze konsultowane ze specjalistą. Ich główną rolą jest poprawa mobilności stawu, zmniejszenie bólu i spowolnienie dalszych zmian oraz ograniczenia sprawności, przy jednoczesnym nieobciążaniu chorego kolana. Konieczne może okazać się zaprzestanie intensywnych treningów eksploatujących staw skokowy, ale zmniejszyć ryzyko kolejnych przeciążeń i uszkodzeń.

Oprócz leków i rehabilitacji bardzo ważne jest codzienne oszczędzanie chorego stawu kolanowego (można zastosować np. specjalne ortezy odciążające) oraz odpowiednia dieta. Powinna ona dostarczać odpowiednich ilości witaminy C o działaniu antyoksydacyjnym i stymulującym produkcję kolagenu, a także witaminy D, witaminy K i wapnia, które warunkują prawidłową budowę kości i chrząstek. U niektórych pacjentów można rozważyć suplementacją glukozaminoglikanów.

Jeśli leczenie zachowawcze nie przyniesie oczekiwanych efektów, można rozważyć zabiegi chirurgiczne. Są one stosowane, kiedy objawy są na tyle silne, że powodują całkowite zablokowanie kolana. Zabiegi na ogół przeprowadzone są metodą artroskopową i polegają najczęściej na naprawie mikrouszkodzeń i stabilizacji łąkotki. Możliwe jest również całkowite przeszczepienie łąkotki.

Podsumowanie

Zwyrodnienie łąkotki to bardzo poważny problem będący konsekwencją wieloletnich przeciążeń i mikrouszkodzeń w obrębie kolan. Łąkotka to struktura pełniąca funkcje amortyzujące, ochronne i zapewniające mobilność stawu kolanowego, dlatego jej uszkodzenia zaburzają funkcjonowanie całego stawu, a nawet całej kończyny. Ponieważ zmiany zwyrodnieniowe mają charakter nieodwracalny, bardzo ważne jest jak najszybsze postawienie diagnozy i rozpoczęcie leczenia, aby spowolnić postęp choroby i zachować jak największą sprawność kolana.