Alergia oddechowa – przyczyny, objawy i leczenie

Alergia oddechowa – przyczyny

Alergia oddechowa, określana również alergią wziewną, to nieprawidłowa odpowiedź układu odpornościowego na alergeny unoszące się w powietrzu, które dostają się do organizmu poprzez drogi oddechowe. Po kontakcie z błonami śluzowymi, w wyniku działania mechanizmów obronnych układu immunologicznego, wywołują reakcję alergiczną. Do alergenów wziewnych, które powodują dolegliwości dróg oddechowych, należą głównie: 

• pyłki drzew, traw, chwastów, 
• roztocza kurzu domowego,
• zarodniki grzybów i pleśni, 
• sierść zwierząt, 
• pierze. 

Czynniki wywołujące alergię oddechową dzielą się na zewnątrzpochodne (określane także jako sezonowe), które pojawiają się w określonych porach roku i występują głównie w środowisku naturalnym. Czynniki wewnątrzpochodne mogą uczulać przez cały rok, a ich głównym źródłem są powierzchnie zamknięte. U osób zdrowych alergeny te nie wywołują żadnych reakcji, a organizm po prostu je ignoruje. Alergia oddechowa wymaga leczenia nie tylko w celu złagodzenia uciążliwych objawów, ale także ze względu na ryzyko rozwoju groźnej dla zdrowia astmy.

Alergia oddechowa – objawy

Do dwóch najczęstszych dolegliwości wywołanych alergią oddechową należy alergiczny nieżyt nosa oraz astma oskrzelowa. Oprócz tego do objawów świadczących o uczuleniu na alergeny wziewne zalicza się:

• wodnisty katar sienny,
• uczucie zatkanego nosa,
• nadmierne kichanie,
• swędzenie nosa,
• uczucie suchości w gardle,
• chrypka,
• drapanie w gardle, 
• ból gardła, 
• symptomy astmy oskrzelowej: duszności, świszczący oddech, uczucie ucisku w klatce piersiowej, trudności z oddychaniem, suchy kaszel,
• zapalenie spojówek z charakterystycznym łzawieniem, pieczeniem i zaczerwienieniem oczu, światłowstrętem oraz silnym świądem i opuchnięciem skóry powiek.

Alergia oddechowa, choć związana jest głównie z dolegliwościami ze strony układu oddechowego, może dawać również nietypowe objawy, które trudno powiązać bezpośrednio z uczuleniem. Należą do nich takie symptomy, jak: 

• zmiany skórne: atopowe zapalenie skóry, swędząca wysypka, pokrzywka, zaczerwienienie i przesuszenie naskórka,  
• zatkanie uszu, 
• problemy ze słuchem, 
• zawroty głowy,
• zaburzenia widzenia, 
• gorączka, 
• bóle głowy, 
• zaburzenia koncentracji,
• problemy ze snem: nadmierna senność, trudności z zasypianiem, bezsenność, chrapanie, 
• zmęczenie, 
• zaburzenia węchu, 
• przejściowa utrata powonienia.

Alergia oddechowa – leczenie

Leczenie objawów alergii dróg oddechowych opiera się przede wszystkim na ograniczeniu kontaktu z alergenami, a jeśli to możliwe, całkowitym wyeliminowaniu ich z otoczenia. Nie jest to jednak łatwe zwłaszcza wtedy, gdy uczulenie wiąże się z czynnikami zewnątrzpochodnymi. Ze względu na to, że pyłki roślin wiatropylnych przenoszone są z wiatrem, alergeny traw, drzew i chwastów mogą powodować dolegliwości nawet wtedy, kiedy alergik nie znajduje się w ich pobliżu. 

W celu ograniczenia kontaktu z alergenami wziewnymi unoszącymi się w powietrzu, w okresie pylenia należy unikać spacerów po lesie, parku czy łące, ponieważ to właśnie tam stężenie czynników wywołujących reakcję alergiczną jest największe. Przy słonecznej i wietrznej pogodzie przebywanie w pomieszczeniach zamkniętych pozwoli uniknąć przykrych dolegliwości związanych z uczuleniem. Nie należy zapominać o ich wietrzeniu, jednak warto robić to wieczorem i po deszczu, kiedy pyłków w otoczeniu jest znacznie mniej. 

Osoby uczulone na alergeny wewnątrzpochodne powinny zadbać o czystość w domu, częste wietrzenie pomieszczeń oraz właściwe przechowywanie żywności ze względu na ryzyko wzrostu pleśni i grzybów. Regularne sprzątanie, pozbycie się przedmiotów zbierających kurz oraz czynników uczulających, takich jak poduszki czy kołdry z naturalnym puchem, zmniejszą dolegliwości związane z uczuleniem na roztocza kurzu domowego, pierze i sierść zwierząt. 

Leczenie alergii górnych dróg oddechowych, poza ograniczeniem bezpośredniego kontaktu z alergenem, opiera się na diagnostyce konkretnych czynników wywołujących reakcję alergiczną, podczas której wykorzystuje się proste testy skórne lub badania krwi. W celu złagodzenia objawów uczulenia stosuje się preparaty miejscowe oraz leki na alergię, do których należą m.in. doustne środki przeciwhistaminowe. Kortykosteroidy, kromony oraz leki obkurczające naczynia krwionośne stosowane miejscowo, najczęściej w postaci kropli lub aerozolu, łagodzą symptomy alergii takie jak katar, kaszel, uczucie zatkanego nosa czy pieczenie spojówek, ale nie leczą jej przyczyny. W tym celu stosuje się immunoterapię alergenową (inaczej odczulanie), jednak kierowani są na nią głównie pacjenci z zaawansowanym stadium choroby.