Astma oskrzelowa – objawy, przyczyny i leczenie. Co trzeba wiedzieć o astmie oskrzelowej?

Astma oskrzelowa – czym jest niekontrolowany skurcz oskrzeli?

Inna nazwa dla astmy oskrzelowej to dychawica oskrzelowa. Na występowanie choroby wpływ może mieć wiele czynników, dlatego określa się ją jako wieloczynnikowe i heterogenne schorzenie. Według klasyfikacji medycznej to choroba przewlekła, w ramach której rozwija się stan zapalny dróg oddechowych pacjenta. Astma oskrzelowa może mieć różne nasilenie i zależy to m.in. od tego, czy organizm pacjenta jest poddany wpływowi pobudzających bodźców, np. alergenów, bakterii, czy wirusów.

Jedna z najczęstszych chorób układu oddechowego

Badania wykazują, że astma oskrzelowa to jedna z najczęściej występujących chorób przewlekłych dotykających układ oddechowy. Obecnie na astmę cierpi ponad 300 milionów zdiagnozowanych osób, a realna liczba infekcji może być jeszcze wyższa. Co ciekawe w wieku dorastania atakuje przede wszystkim organizmy chłopców, a w fazie dorosłości częściej spotykana jest u kobiet. W Polsce na astmę choruje około 4 milionów ludzi. Oczywiście przy kontrolowaniu postępu choroby można z nią normalnie funkcjonować, jednak niezbędne jest ciągłe leczenie. Astma może objawić się w najmniej spodziewanym momencie, dlatego trzeba być na to przygotowanym.

Jak dochodzi do niekontrolowanego skurczu oskrzeli?

Do niekontrolowanego skurczu oskrzeli dochodzi w określonych warunkach. Dzieje się to pod wpływem bodźca, który pobudza komórki układu immunologicznego, czyli mastocyty i makrofagi. Bodźcem tym mogą być: alergeny wziewne, wirusy i bakterie. Następnie mastocyty i makrofagi uwalniają różne czynniki zapalne, np.: interleukinę, prostaglandynę, leukotrienę, czy też histaminę. Efektem tego jest wywołanie skurczu oskrzeli, w którego trakcie występuje m.in. obrzęk błony śluzowej oskrzeli oraz nadmierna produkcja śluzu. Zwiększa się przepuszczalność nabłonka naczyń krwionośnych oraz pobudzeniu ulegają kolejne komórki układu immunologicznego. Objawia się to uciążliwym i ostrym kaszlem, dusznościami, czy też pogorszonym samopoczuciem pacjenta. To skutek niekontrolowanych skurczów oskrzeli.

Rodzaje astmy oskrzelowej

Ze względu na czynniki sprzyjające wyzwalaniu objawów choroby, dzieli się ją na dwa rodzaje: alergiczną (atopową) oraz niealergiczną (nieatopową). Ponadto ze względu na przebieg choroby określa się: astmę sporadyczną, przewlekłą lekką, umiarkowaną lub ciężką.

Astma alergiczna

Astmę alergiczną najczęściej diagnozuje się u dzieci, nastolatków i młodych dorosłych. Te grupy wiekowe stanowią aż 80% wszystkich przypadków. Czynniki, które wyzwalają objawy choroby to przede wszystkim alergeny wziewne, choć występują również alergeny pokarmowe. Po kontakcie organizmu z bodźcem występują reakcje alergiczne o różnym stopniu nasilenia. Przy astmie alergicznej niezwykle istotne jest stosowanie odpowiednich preparatów. Wówczas prowadzone jest leczenie przeciwalergiczne. Przy tej chorobie przewlekłej mogą występować inne schorzenia współtowarzyszące o podłożu atopowym. Wśród nich m.in.: alergiczny nieżyt nosa, alergiczne zapalenie spojówek, atopowe zapalenie skóry.

Astma niealergiczna

W przypadku osób dorosłych zdecydowanie częściej diagnozuje się astmę niealergiczną. Wciąż prowadzone są badania nad jej przyczynami, jednak najprawdopodobniej odpowiadają za nią infekcje dróg oddechowych o podłożu bakteryjnym i wirusowym. Dochodzi wówczas do nieprawidłowej odpowiedzi układu odpornościowego. Napady astmy oskrzelowej nieatopowej również mogą mieć różne nasilenie i zależy to od indywidualnych predyspozycji pacjenta. W obu wariantach jest to przewlekła choroba.

Astma oskrzelowa – przyczyny

Wpływ na występowanie astmy oskrzelowej może mieć wiele czynników. Dzieli się je na te uwarunkowane osobnicze oraz te, które mają podłoże środowiskowe.

Uwarunkowania osobnicze

• predyspozycje genetyczne;
• nadreaktywność oskrzeli;
• występowanie alergii w rodzinie;
• nadwaga i otyłość;
• płeć żeńska w wieku dorosłym;
• płeć męska w przypadku dzieci i nastolatków;
• rasa czarna.

Czynniki środowiskowe

• zanieczyszczenie powietrza;
• częste infekcje dróg oddechowych w dzieciństwie;
• uzależnienie od papierosów i ekspozycja organizmu na dym tytoniowy;
• zwiększona ekspozycja na alergeny;
• kontakt z substancjami chemicznymi;
• trudne środowisko pracy;
• pyłki roślin;
• wilgoć otoczenia;
• zła dieta.

Co może zwiększyć napad astmy?

Wpływ na stopień nasilenia się objawów astmy oskrzelowej ma wiele aspektów. Napad astmy może być zależny od tego, w jakim stopniu organizm pacjenta jest narażony na działanie określonych bodźców. Objawy mogą nasilać się stopniowo, jednak może wystąpić również gwałtowny skurcz oskrzeli, który w określonych przypadkach jest bardzo niebezpieczny. W związku z tym w leczeniu astmy oskrzelowej przyjmuje się środki medyczne. Dzięki nim możliwa jest większa kontrola stopnia nasilenia choroby oraz minimalizuje się ryzyko powikłań w przypadku nagłego skurczu oskrzeli.

Obserwuje się również zaostrzenie astmy w okresie grzewczym w Polsce, gdy organizm jest bardziej podatny na działanie roztocza kurzu domowego. Do rozwoju astmy mogą przyczyniać się również sezonowe pylenie roślin, ekspozycja na pleśń w pracy, czy też duża wilgoć otoczenia. Do czynników wzmagających astmę oskrzelową zaliczane są również: wysiłek fizyczny, czy też sierść zwierząt domowych. Ta ostatnia powoduje wystąpienie reakcji alergicznej i zwężenie dróg oddechowych.

Ponadto atak astmy może być spowodowany:

• silnymi emocjami przeżywanymi przez pacjenta (np. rozstanie, zmiana pracy, inne sytuacje stresujące);
• zmianę temperatury otoczenia;
• wybrane leki (np. kwas acetylosalicylowy, B-blokery);
• niewłaściwie dobrane leczenie.

Objawy astmy oskrzelowej

Ze względu na to, że astma oskrzelowa należy do najczęstszych i najpoważniejszych chorób cywilizacyjnych, warto dokładnie poznać jej objawy. Zaliczane są do nich przede wszystkim:

• świszczący oddech;
• uporczywy kaszel;
• ucisk w klatce piersiowej;
• zwężenie światła oskrzeli (obturacja oskrzeli);
• duszności;
• obrzęk błony śluzowej w drogach oddechowych;
• ogólne osłabienie organizmu;
• zwiększona męczliwość.

Występowanie tych objawów to efekt reakcji układu odpornościowego na zewnętrzne bodźce. Ciężkie zaostrzenie astmy może doprowadzić do ograniczenia wydolności dróg oddechowych oraz wymaga podania leków ratunkowych.

Rozpoznanie i diagnostyka astmy

Prawidłowa diagnostyka astmy oskrzelowej powinna być prowadzona w oparciu o badania. Na samym początku lekarz weryfikuje podstawowe objawy astmy, które widoczne są gołym okiem. Ponadto sprawdza się zmienną obturację oskrzeli. W tym celu wykorzystuje się badania czynnościowe układu oddechowego takie jak: próba rozkurczowa oraz spirometria. Dają one satysfakcjonujące wyniki już u dzieci powyżej 5-6 roku życia. Niestety ich przeprowadzenie będzie kłopotliwe u młodszych pacjentów, ponieważ może dojść do braku współpracy z nimi. U mniejszych dzieci diagnoza stawiana jest na podstawie wywiadu oraz wykluczenia innych jednostek chorobowych.

Weryfikacja tego, czy ograniczony przepływ powietrza w drogach oddechowych jest odwracalny, odbywa się na podstawie próby rozkurczowej. Wówczas porównuje się wskaźniki początkowe z tymi, które widoczne są po podaniu sulbutamolu, czyli leku rozszerzającego oskrzela.

Leczenie astmy oskrzelowej

Sposób leczenia schorzenia zależy przede wszystkim od indywidualnych predyspozycji pacjenta, jego wieku, występowania chorób współistniejących, a także nasilenia objawów. Podstawa terapii farmakologicznej to przyjmowanie leków wziewnych. Proces polega na stosowaniu dedykowanych inhalatorów MDI lub DPI. W przypadku młodszych pacjentów stosuje się również komory inhalacyjne. Wziewne glikokortykosteroidy to leki kontrolujące przebieg choroby i wykazujące dużą skuteczność.

Preparaty wykorzystywane w leczeniu astmy oskrzelowej dzieli się na:

• leki doraźne – stosowane przy leczeniu objawowym w przypadku nagłego skurczu oskrzeli, ich działanie jest krótkotrwałe. Do tych środków zalicza się m.in.: fenoterol, SABA-salbutamol (oba to β-mimetyki) oraz bromek ipratropium (antycholinergik stosowany u osób powyżej 6. roku życia);
• leki podtrzymujące – służące do kontroli przebiegu schorzenia, wśród nich znajdują się m.in.: β2-mimetyki długodziałające, leki przeciwleukotrienowe i tiotropium.

Ponadto w przypadku ciężkiej odmiany astmy dopuszcza się stosowanie leków biologicznych. Jeżeli podłoże choroby leży w alergenach, to rekomenduje się leki przeciwalergiczne. Jako wspomaganie terapii rekomenduje się przyjmowanie leków przeciwzapalnych. Niezwykle ważne jest to, aby w trakcie terapii regularnie sprawdzać wskaźniki obturacji oskrzeli, a także stan zdrowia pacjenta. Powinien on pozostawać pod kontrolą lekarską, ponieważ niewłaściwie prowadzona astma może przyczyniać się do poważnych schorzeń i zmian, a w skrajnych przypadkach nawet do niewydolności oddechowej. Z powodu astmy dochodzi m.in. do trwałej przebudowy dróg oddechowych.

Powikłania

Chorzy powinni mieć świadomość, że nieleczona lub niewłaściwie leczona astma oskrzelowa może prowadzić do występowania określonych powikłań. Podstawowe z nich to zaostrzenie się jednostki chorobowej, a atak może zagrażać życiu chorego. Ponadto nieleczona astma:

• wpływa na ograniczenie normalnego funkcjonowania człowieka;
• prowadzi do trwałego upośledzenia czynności płuc.

Zmiany na poziomie płuc będą nieodwracalne. Brak leczenia lub odstawienie leków to nie tylko objaw ignorancji, ale również stwarzanie realnego zagrożenia dla swojego zdrowia i życia. To krótkowzroczne podejście, dlatego świadomi pacjenci postępują zgodnie z wytycznymi lekarzy prowadzących. Dzięki temu astma jest lepiej kontrolowana i nie ma negatywnego wpływu na ich codzienność.

Działanie zapobiegawcze

Przy zdiagnozowanej astmie warto postawić na działanie zapobiegawcze. Np. niektóre leki można brać przed planowanym wysiłkiem fizycznym lub przed kontaktem z alergenem. Wówczas minimalizuje się ryzyko tego, że dojdzie do ataku. Jednocześnie należy mieć świadomość tego, że nawet przy prowadzeniu regularnej terapii zgodnie z wytycznymi lekarza, chory nie ma stu procentowej pewności, że nie dojdzie do niego do wystąpienia objawów i ich nasilenia. Terapia minimalizuje ryzyko wystąpienia duszności, jednak nie zapobiega im w stu procentach. Przyjmowanie leków pozwala jednak na normalne i aktywne życie ze zminimalizowanym zagrożeniem. W przypadku każdej choroby przewlekłej należy zachować szczególną ostrożność i tak też jest z astmą oskrzelową.

Atak astmy – jak postępować?

Warto wiedzieć, jak postępować w przypadku ataku astmy. Wiedza ta może się przydać zarówno w naszym przypadku, jak i osób trzecich. Po wystąpieniu napadu należy od razu przyjąć lek rozszerzający oskrzela zgodnie z zaleceniami lekarza prowadzącego. Jeżeli atak ma ciężki przebieg lub po przyjęciu leku nie ma poprawy, to natychmiast trzeba się skontaktować lekarzem. Charakterystyczne objawy w takiej sytuacji to nie tylko nasilenie kaszlu i duszności, ale także ból serca, osłabienie, wysoki puls oraz sinica. Czasami astma wymaga leczenia szpitalnego. Ciężkość choroby determinuje to, jak postępować z pacjentem.

Astma oskrzelowa a recepta online

Astma oskrzelowa jako choroba przewlekła wymaga długotrwałego przyjmowania leków. Diagnostyka, a także początek terapii prowadzone są na podstawie porad lekarskich w stacjonarnym gabinecie. W przypadku odpowiedniej kontroli schorzenia kontynuacja leczenia możliwa jest po kontakcie zdalnym. W tym celu stworzyliśmy dla Ciebie usługę recepty online. To nowoczesne i bezpieczne podejście do medycyny na najwyższym poziomie. Recepta online polega na wypełnieniu formularza medycznego, wskazaniu wybranego leku i opłaceniu konsultacji. W odpowiedzi na to przypadek zbada nasz specjalista, który zapozna się z Twoją historią leczenia i aktualnym stanem zdrowia. Jeżeli zajdzie takie uzasadnienie, to wystawi e-receptę na zakup leku stosowanego w długotrwałej terapii przy astmie oskrzelowej.

Realizacja e-recepty

E-receptę z powodzeniem zrealizujesz w dowolnie wybranej aptece. W tym celu udaj się do farmaceuty z kodem dokumentu oraz numerem PESEL. Leki w Twoim imieniu może zakupić także inna osoba. To duże ułatwienie dla osób, które mają mało wolnego czasu lub mają problemy z poruszaniem się. Zapraszamy do skorzystania z recepty online na portalu https://e-recepta.net/ i zapewniania sobie kontynuacji leczenia astmy oskrzelowej.